परखची माहिती|parakh information|parakhachi mahiti
नॅशनल असेसमेंट सेंटर- परख (परफॉर्मन्स असेसमेंट, रिव्ह्यू अँड ॲनालिसिस ऑफ नॉलेज फॉर हॅलिस्टिक डेव्हलपमेंट) एनसीईआरटीमध्ये अधिसूचना क्र. द्वारे स्वतंत्र घटक युनिट म्हणून स्थापन करण्यात आले. 1-4/2012-EC/ 101- 164 NCERT दिनांक 8 फेब्रुवारी, 2023 च्या परिच्छेद 4.4.1 द्वारे अनिवार्य केलेल्या इतर कार्यांसह विद्यार्थी मूल्यमापनाशी संबंधित निकष, मानके, मार्गदर्शक तत्त्वे सेट करणे आणि अंमलबजावणीची मूलभूत उद्दिष्टे पूर्ण करणे राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण (NEP) 2020. परखसाठी चार प्रमुख क्षेत्रे आहेत:
सक्षमता आधारित मूल्यांकनामध्ये क्षमता विकास
मोठ्या प्रमाणात उपलब्धी सर्वेक्षण
शालेय मंडळांची समानता
पायाभूत, पूर्वतयारी, मध्यम आणि दुय्यम टप्प्यांसाठी समग्र प्रगती कार्ड.
परख अंतर्गत हाती घेतलेल्या उपक्रमांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
1. सक्षमतेवर आधारित मूल्यांकनामध्ये क्षमता विकास
प्रोजेक्ट विद्यासागर – PARAKH, PhD चेंबर ऑफ कॉमर्स (PhDCC) च्या सहकार्याने राष्ट्रीय अभ्यासक्रम फ्रेमवर्क २०२३ (२०२३) नुसार पायाभूत, पूर्वतयारी, मध्यम आणि माध्यमिक स्तरांवर शिक्षण क्षमतांच्या प्रसारासाठी भारतातील सर्व राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये कार्यशाळांची मालिका आयोजित करत आहे. NCF, 2023). या अभ्यासाचा उद्देश शिक्षक शिक्षक आणि शिक्षकांना NCF 2023 मध्ये सादर करण्यात आलेल्या शैक्षणिक आणि धोरणात्मक बदलांची ओळख करून देणे हे आहे जेणेकरून सक्षमता-आधारित शिक्षण-अध्यापनाच्या अंमलबजावणीतील तफावत भरून काढता येईल.
2. मोठ्या प्रमाणात उपलब्धी सर्वेक्षण
परख यांना देशाच्या शैक्षणिक क्षेत्रावर वेळोवेळी देखरेख आणि मूल्यांकन करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर उपलब्धी सर्वेक्षण आयोजित करण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत. त्याच्या आदेशाचा एक भाग म्हणून, परखने 3 नोव्हेंबर 2023 रोजी राज्य शैक्षणिक उपलब्धी सर्वेक्षण आयोजित करण्यासाठी राज्य/केंद्रशासित प्रदेशांसोबत काम केले, मूलभूत साक्षरता, मूलभूत संख्या, भाषा आणि गणितातील क्षमता मोजण्यासाठी ग्रेड 3, 6 आणि 9 मधील विद्यार्थ्यांचे मूल्यांकन केले.
शैक्षणिक सह मूलभूत, पूर्वतयारी आणि मध्यम टप्प्यांच्या शेवटी मूल्यांकनाचे एकक म्हणून ब्लॉक्स. 30 राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये प्रशासित, मूल्यांकनामध्ये अंदाजे 8 दशलक्ष शिकणाऱ्यांचा समावेश आहे. राजस्थान आणि छत्तीसगडमध्ये विधानसभा निवडणुकांमुळे डिसेंबरमध्ये अनुक्रमे 7 आणि 13 तारखेला मूल्यांकन करण्यात आले. या राज्यांसह, नमुना आकार अंदाजे 8.5 दशलक्ष पर्यंत वाढला आहे.
3. शालेय मंडळांची समानता
परीक्षा सुधारणांशी संबंधित शिफारशी विकसित करण्यासाठी पारख शालेय शिक्षण मंडळांसोबत काम करत आहे. एकदा का भारतातील सर्व बोर्डांमध्ये समानता आणली गेली की, सर्व प्रकारच्या शिक्षणासाठी क्रेडिट पॉइंट वाटप करणे शक्य होईल, मग ते शैक्षणिक, व्यावसायिक किंवा अनुभवात्मक असो.
समतुल्यतेच्या शोधात, परखने जून ते ऑगस्ट, 2023 दरम्यान प्रादेशिक कार्यशाळा आयोजित केल्या आहेत. या कार्यशाळांमध्ये, प्रशासन, अभ्यासक्रम, मूल्यांकन आणि पायाभूत सुविधा या क्षेत्रांमध्ये मंडळांकडून डेटा गोळा करण्यात आला. डेटा गोळा करण्यासाठी, समतुल्य प्रश्नावली आणि प्रश्नपत्रिका टेम्पलेट विश्लेषण ही दोन साधने वापरली गेली.
संकलित डेटाचे विश्लेषण केल्यानंतर, समतुल्यता प्राप्त करण्यासाठी कोणत्या क्षेत्रांवर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे यावर प्रकाश टाकणारा अहवाल तयार करण्यात आला. यानंतर नोव्हेंबर आणि डिसेंबर 2023 मध्ये दोन राष्ट्रीय स्तरावरील कार्यशाळा घेण्यात आल्या.
या कार्यशाळांमध्ये सर्व मंडळांना अहवाल वाचण्यासाठी आणि त्यावर संबंधित सूचना व प्रतिक्रिया देण्यासाठी आमंत्रित करण्यात आले होते. अशा विचारविमर्शानंतर समतुल्यतेसाठी धोरण शिफारशींचा मसुदा तयार केला जात आहे.
या उपायांद्वारे परखने निकष, मानके, मार्गदर्शक तत्त्वे निश्चित करण्याचा आणि विद्यार्थ्यांच्या मूल्यमापनाशी संबंधित उपक्रम राबविण्याचा प्रवास त्याच्या प्रमुख क्षेत्रात सुरू केला आहे. कालांतराने, या डोमेनमध्ये मोठा बदल अपेक्षित आहे.
4. पायाभूत, पूर्वतयारी, मध्यम आणि दुय्यम टप्प्यांसाठी समग्र प्रगती कार्ड.
पायाभूत, पूर्वतयारी, मध्यम आणि माध्यमिक टप्प्यांसाठी समग्र प्रगती कार्डचा विकास आणि प्रसार. 360-डिग्री होलिस्टिक प्रोग्रेस कार्ड विकसित केले गेले आहेत जेणेकरून मुल्यांकन अधिक व्यापक आणि सर्वसमावेशक स्वरूपाचे बनवून सक्षमतेवर आधारित शिक्षण-अध्यापनाचे मूल्यांकन करण्यात मदत होईल.
परखने पायाभूत, पूर्वतयारी आणि मध्यम टप्प्यांसाठी होलिस्टिक प्रोग्रेस कार्ड्स (HPC) चा विकास पूर्ण केला आहे. सध्या, सक्षमता-आधारित आणि सर्वांगीण मूल्यांकन सुनिश्चित करण्यासाठी दुय्यम टप्प्यासाठी HPC विकसित करण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत.
