इ .10 वी  कर्मधारय समास | ssc exam karmadharay samas

5 ) कर्मधारय समास | karmadharay samas

ज्या तत्पुरुष समाजातील दोन्ही पदे प्रथमा विभक्तीत असून, पहिले पद विशेषण तर दुसरे नाम असते तसेच या दोन्ही पदांचा संबंध विशेषण व विशेष्य स्वरूपाचा असतो त्यास कर्मधारय समास म्हणतात. काही प्रसंगी दोन्हीही शब्द विशेषणे असतात.

उदा .

नीलकमल-                   निळे असे कमल

 घनश्याम।                   घनासारखा श्याम 

मुखकमल-                   मुख हेच कमल 

पितांबर                       पिवळे असे वस्त्र

 भाषांतर                      अन्य भाषा

 श्यामसुंदर-                   सुंदर असा शाम

 विद्याधन -                   विद्या हेच धन

 हिरवागार-                  खूप हिरवा

 तपोबल                      तप हेच बल 

महाराष्ट्र -                     महान असे राष्ट्र

 महादेव-                     महान असा देव

 रक्तचंदन  -                रक्तासारखे चंदन

 चरणकमल -              चरण हेच कमल

 वेषांतर -                    दुसरा वेश

 नरसिंह -                    सिंहासारखा नर 

भवसागर  -                 विश्वरूपी सागर

 लालभडक                   खूप लाल

अमृतवाणी -            अमृतासारखी वाणी

इच्छाशक्ती   -             इच्छा रुपीशक्ती 

चिरस्थायी -              चीर असे स्थायी 

जीवनवृक्ष  -             जीवनरूपी रुक्ष 

तपोधान -     तप हेच धन 

दीर्घकाळ -   दीर्घ असा काळ 

दुष्काळ -    वाईट असा काळ

 प्राणवायू  -    प्राणुरूपी वायू  

बहुजन-      बहु असे जन 

भवसागर -       बहुरूपी सागर

 भारतमाता -   भारत हीच माता 

महर्षी -        महान असा ऋषी

 भूतकाळ-      भूत गेलेला असा काळ

 महाकाव्य-    महान असे काव्य

 महात्मा-    महान असं आत्मा

 महादेव -   महान असा देव 

 महापंडित-    महान असा पंडित 

महापूर       महान असा पूर 

महायुद्ध -   महान असे युद्ध

 महाराष्ट्र -    महान असे राज्य

  महोत्सव -    महान असा उत्सव

 मातृभूमी-    भूमी हीच माता 

महर्षी -    महान असा  राजा

 सन्मान -    सत असा मान 

सुदैव-    चांगले असा दैव 

#सुसंवाद -    चांगला असा संवाद

 सुस्थिर   -   सु  चांगले असे स्थिर

 ज्ञानामृत -     ज्ञानरूपी अमृत