डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांचे संविधान | Dr babasaheb aambedakar yanche sanvidhan
भारतीय संविधान
भारतीय संविधान की प्रस्तावना
भारतीय समाजात अनेक बुरसटलेल्या विचारांनी काही लोकांना या मनोविकृत विचाराचा त्रास सहन करावा लागत होता समान कायदा, लोकांचे नागरिकत्व, त्यांचे हक्क या सगळ्या गोष्टी समप्रमाणात आणण्यासाठी आणि भेदभाव या गोष्टीला ज्या खतपाणी घालत होत्या. त्या मुळापासून नष्ट करण्यासाठी डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांनी भारतीय संविधानाची रचना केली. 29 ऑगस्ट 1947 रोजी संविधानसाठी मसुदा समितीचे अध्यक्ष म्हणून त्यांची निवड करण्यात आली. यासाठी त्यांना समाजामध्ये जी दरी विषमतेची जी दरी निर्माण झाली आहे ती दरी कमी करणे हा एकमेव हेतू होता .
शिक्षणाच्या संधी, समान नागरी हक्काच्या संधी या मिळण्यासाठी अनुसूचित जाती आणि जमातीसाठी आरक्षण मिळण्यासाठी प्रयत्न केले आणि ते यशस्वीही झाले. म्हणून त्यांनी ही अस्पृश्यता जी आहे ती लोकांच्या मनातून नष्ट केली पाहिजे . स्त्रीयांना त्यांचे हक्क मिळाले पाहिजेत जी वर्णव्यवस्था आहे या वर्णव्यवस्थेला चाप बसला पाहिजे, सगळे लोक समान दर्जाचे आहेत त्यात कोणताही भेदभाव केला जाणार नाही यासाठी प्रयत्न डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांनी केले.
भारतीय संविधान कलमे
भारतीय संविधान हा भारताच्या संवैधानिक प्रणालीचा मूलभूत आणि सर्वोच्च कायदेशीर दस्तावेज आहे. भारतीय संविधानातील कलमे एकत्र येऊन एका संवैधानिक आणि कायदेशीर व्यवस्थेची स्थापना करतात. संविधानातील कलमे अनेक आणि भिन्न-भिन्न विषयांच्या आधारे विभागीत करण्यात येतात.
संविधानातील पहिला कलम हा भारताच्या राज्यप्रभावाच्या व्यवस्थेचे अनुभव निर्धारित करण्याचे कलम आहे. हे कलम भारतीय संविधानाच्या आधारभूत सिद्धांतांचे वर्णन करते. यामध्ये भारताच्या संवैधानिक आणि कायदेशीर व्यवस्थेची मुख्य आशय आहे.
दुसरा कलम राष्ट्रपती आणि उपराष्ट्रपतीचे निवडणूक करण्याच्या प्रक्रियेची माहिती आणि नियमे स्थापित करण्याचे कलम आहे. या कलमामध्ये राष्ट्रपती आणि उपराष्ट्रपतीच्या निवडणूक बाबत जबाबदारी दिली गेली आहे.
तृतीया कलम भारतीय संविधानातील समानता आणि न्यायाच्या सिद्धांतांचे वर्णन करते. या कलमामध्ये भारतीय नागरिकांच्या समान अधिकार आणि संरक्षण अधिकारांची तक्रार केली गेली आहे. यासाठी समान अधिकारांच्या विषयात स्त्रियांच्या समानतेची आवश्यकता दाखवली गेली आहे.
चौथा कलम राज्यपालांच्या निवडणूक करण्याची प्रक्रियेबाबत वर्णन करते. या कलमामध्ये भारतातील राज्यपालांच्या निवडणुकीचे पद्धती, मतदान आणि उमेदवारांच्या पात्रता संबंधित माहिती स्पष्टपणे दिली आहे.
पाचवा कलम भारतीय संविधानातील व्यवस्थापकीय विभाग आणि भारतीय व्यवस्थेतील प्रशासनिक संरचना वर्णन करते. हे कलम भारताच्या संवैधानिक व्यवस्थेतील संचालन आणि व्यवस्थेतील गोष्टींच्या संरचना आणि क्रमावलीचे वर्णन करते.
#आठवे कलम भारतातील न्यायालयांच्या विषयात संवैधानिक व्यवस्था वर्णन करते. हे कलम भारताच्या न्यायपालांचे पद आणि त्यांची निवडणुकी विषयी माहिती आणि या पदांच्या अधिकार वर्णन करते. या कलमामध्ये भारतातील उच्च न्यायालय, मुख्य न्यायालय, जिल्हा न्यायालय आणि तालुका न्यायालय यांची विषयी माहिती दिली आहे.
नववे कलम भारतीय संविधानाच्या दीर्घ शीर्षकांचा वर्णन करते. या कलमामध्ये संविधानाच्या महत्त्वाच्या शीर्षकांचा वर्णन आहे.
दहा व अकरा कलम हे संविधान चालू ठेवण्याचे पद्धत वर्णन करते. या कलमामध्ये संविधान चालू ठेवण्याचे पद्धत आणि भारतात लागू केलेल्या संविधानांचे वर्णन दिले आहे.
